ممنوعيت مصرف روغن جامد با ترانس بالا‌ي 5 درصد در ادارات

وزير بهداشت در مراسم سالگرد تاسيس معاونت غذا و داروي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي - درماني شهيد بهشتي در تالار امام علي(ع) اين دانشگاه گفت: <بر اساس مصوبه اخير شوراي عالي سلامت مصرف روغن جامد با ترانس بالاي 5 درصد در ادارات دولتي ممنوع است.>

باقري لنكراني خاطرنشان كرد: <مصوبه ديگر شوراي عالي سلامت در مورد ممنوعيت مصرف روغن‌هاي جامد با ترانس بالاي 5 درصد در ادارات دولتي است.‌ بر اساس اين مصوبه تهيه و توزيع‌كنندگان مواد غذايي در ادارات دولتي فقط مجازند از روغن‌هاي مايع يا روغن‌هاي جامد با ترانس و اسيد چرب زير 5 درصد استفاده كنند.

علاوه بر آن بر اساس مصوبه ديگر اين شورا به زودي دستورالعمل تهيه مواد غذايي در ادارات دولتي از سوي وزارت بهداشت تهيه و با امضاي معاون اول رييس جمهوري همزمان با ابلاغ ساير مصوبات شوراي عالي سلامت به دستگاه‌هاي دولتي ابلاغ مي‌شود.>

وزير بهداشت اضافه كرد: <نكته ديگري كه در شوراي عالي سلامت بر آن تاكيد شد لزوم استفاده از فيبر در مواد غذايي است، البته در فرهنگ غذايي ما ايرانيان مصرف سبزي جايگاه ويژ‌ه‌اي دارد اما در اين شورا تاكيد شد كه در توزيع مواد غذايي در ادارات نيز اين نكته در نظر گرفته شود.> وي گفت:‌ <شوراي عالي سلامت همچنين مصوب كرد كه از اين پس با هماهنگي وزارت بهداشت، موسسه استاندارد و سازمان حمايت از مصرف‌كنندگان دستورالعمل استفاده از آرم ايمني و سلامت مواد غذايي تدوين و ابلاغ شود و بر اساس آن روي مواد غذايي كه داراي سقف و حداكثر كيفيت هستند اين آرم درج شود.>

كامران باقري لنكراني همچنين گفت: <ممنوعيت مصرف دخانيات در فضا‌هاي عمومي در قانون جامع كنترل دخانيات مصوب مجلس وجود دارد اما شوراي عالي سلامت بر اساس اين قانون در جلسه اخير خود اين موضوع را مورد تاكيد قرار داد و ساز و كاري را تصويب كرد كه بر اساس آن از اين پس هر يك از كارمندان ادارات دولتي كه در محيط كاري سيگار بكشند از سوي رييس اداره به هيات‌ رسيدگي به تخلفات اداري آن دستگاه معرفي مي‌شوند.> وي ادامه داد: <مصرف سيگار در اماكن عمومي علاوه بر زياني كه براي خود فرد سيگاري دارد، اطرافيان را نيز تحت تاثير قرار مي‌دهد، دود سيگار و قليان حاوي 50 نوع ماده سرطان‌زاست كه وقتي در فضا منتشر مي‌شود علاوه بر سرطان موجب بروز بيماري‌هاي ريوي، قلبي و به خصوص آسم در افراد غير سيگاري مي‌شود.>

باقري لنكراني اضافه كرد: <مصوبه ديگر شورا نيز در مورد نگراني از بروز بيماري‌هاي منتقله از راه آب و مواد غذايي ناسالم در فصل تابستان بود كه مصوب شد همكاري‌هاي بين بخشي براي نظارت بر مزارع سبزي و جلوگيري از آبياري اين مزارع با فاضلاب خام افزايش يابد.>

منبع:هفته نامه سلامت

پرونده هفته روغنهای مخصوص سرخ کردنی

پرونده هفته آینده وبلاگ بهداشت محیط بندر ریگ در خصوص اهمیت استفاده از روغنهای مخصوص سرخ کردنی بویژه در مراکز تهیه و طبخ غذا خواهد بود

ظروف یکبار مصرف

   همه چیز درمورد ظروف یکبار مصرف         در پرونده این هفته وبلاگ بهداشت محیط بندر ریگ

واقعیت درباره ظروف یکبار مصرف

مديركل‌ آزمايشگاه‌هاي‌ كنترل‌ غذا و داروي‌ وزارت‌ بهداشت مي گويد: بسياري‌ از ظروف‌ يكبار مصرف، از مواد بازيافتي‌ ساخته‌ مي‌شوند كه‌ آنها نيز سلامت‌ افراد را تهديد خواهند كرد. وي‌ با تاكيد براين‌ كه‌ ظروف‌ يكبار مصرف،بازيافتي‌،غيرقابل‌ مصرف‌ و مورد تاييد نيستند، ادامه‌ مي دهد:يك‌ مصرف‌كننده‌ با نگاه‌ به‌ ظاهر اين‌ ظروف‌ قادر به‌ تشخيص‌ مواد سازنده‌ آن‌ نيست‌.توصيه اي كه مدير كل آزمايشگاهههاي كترل غذا و داروي وزارت بهداشت دارد اين است:( حتي‌الامكان‌ از ظروف‌ سنتي‌ شيشه‌اي‌ و چيني‌ استفاده‌ شود).

با اين تفاصيل هنوز تكليف ظروف يكبار مصرف،كه استفاده و مصرف آنها در جامعه به اندازه بسيار زيادي افزايش يافته است،مشخص نيست.اما براستي استفاده از ظروف يكبار مصرف چه تهديدهايي براي سلامتي افراد و محيط زيست دارد؟اصولاً اين ظروف چگونه توليد مي شوند و مواد تشكيل دهنده آن از چه نوع عناصري هستند؟

انفجار پلاستيكي در محيط زيست

چند سالي است كه پلاستيك ها محيط زيست ما رابه محاصره خود درآورده اند. فرشي از نايلون دشتها و بيابانهاي اطراف شهرها و روستاها را پوشانده اند. دور درختان پيچيده شده اند . داخل خاكها فرورفته اند، جلوي ريشه دواندن گياهان را گرفته اند. درياها را به تسخير خود درآورده اند و حيوانات بينواي دريايي را به كشتن مي دهند.

در آبهاي جنوب كشور لاك پشتهاي كمياب، نايلونها و پلاستيكها را جاي عروس دريايي مي گيرند و مي بلعند و مي ميرند. نهنگها و كوسه ها انواع ظرفهاي يك بار مصرف و نايلونها را مي خورند. پلاستيك هاي رينگي نظير بطريهاي نوشابه دورگردن مرغان دريايي گير كرده و آنها را خفه مي كند. پلاستيكهاي مدفون در زمين نمي گذارد درختان جايي كه مي توانند برويند. با گسترش مصرف، ممكن است سمومي از پلاستيكها وارد چرخه حياتي شود كه در نهايت بدن انسانها را تحت تأثير قراردهد و به زودي اكوسيستم از شكل طبيعي خارج خواهد شد. با اين وجود مصرف پلاستيكها و نايلونها با سرعتي سرسام آور روبه گسترش است. مغازه داران هركالايي را با هر حجمي داخل نايلونها مي گذارند و آن را «كلاس» كار خود مي دانند و چنين به نظر مي رسد كه گردش كار فروشگاهها بدون نايلون ممكن نيست. تقريباً ديگر مكاني وجود ندارد كه در آن نايلونها براي مصارف حتي غيرضروري به كار گرفته نشده باشند. نفت ارزان، صنايع پتروشيمي كه بايد بچرخند و مصرف كننده هايي كه عادت كرده اند دائماً از نايلونها و مواد پلاستيكي استفاده كنند، در نبود سيستم بازيافت و دفع و سوزاندن نامناسب زباله ها تهاجمي گسترده به محيط زيست را موجب شده است. بدين ترتيب پلاستيكها به دشمني خاموش براي اكوسيستم تبديل شده اند.

معضل پلاستيكها اما تنها گريبانگير كشور ما نيست. در تابستان سال ۷۸ «فدريكو مايور» مديركل وقت يونسكو به مناسبت اجراي برنامه سراسري پاكسازي سواحل درياي خزر، همه گيري زباله هاي پلاستيكي را از بلاياي زيست محيطي قرن دانست و اظهار اميدواري كرد كه با روشن شدن افكار عمومي تغييراتي در الگوي مصرف به وجود آيد. البته از آن زمان تاكنون نه تنها الگوي مصرف در كشور ما تغيير پيدا نكرده بلكه استفاده از ظروف پلاستيكي و نايلونها تشديد هم شده است. ظروف (پي.اي.تي) موسوم به ظرفهاي يك بار مصرف با سرعتي سرسام آور توليد و مصرف مي شوند. بطوري كه ميزان مواد زايد پلاستيكي در زباله هاي خانگي به طور مداوم افزايش يافته است.

 

توليد ظروف يكبار مصرف

در ساخت انواع ظروف و كيسه هاى پلاستيكى از انواع مواد پليمرى استفاده مى شود. با توجه به قابليت بازيابى اكثر پليمرها، مى توان مواد پلاستيكى را پس از مصرف و دور انداختن مجدداً طى فرايند بازيافت مورد استفاده قرار داد. مسئله مهم و اساسى در اين ميان استفاده از مواد بازيافت شده در مصارف غذايى است. در واقع صحبت از آن دسته از مواد بازيافت شده اى است كه براى بسته بندى و نگهدارى مواد غذايى غيرمجاز هستند.مسئول بخش بسته بندى اداره كل آزمايشگاه هاى كنترل غذا و داروى وزارت بهداشت مى گويد: «در ساخت ظروف پلاستيكى مختلف، مواد پليمرى متفاوتى به كار برده مى شود به عنوان مثال:
۱- ظروف نوشابه هاى گازدار از جنس پلى اتيلن تترافتالات (PET)
۲- شيشه هاى شيرخورى كودكان از جنس پلى كربنات (PC) (به دليل گران بودن پلى كربنات ها اين نوع پليمرها كمتر در بسته بندى مواد غذايى استفاده شده و بيشتر در ساخت شيشه هاى شير كودكان به كار مى روند.)
۳- ظروف بسته بندى لبنيات از جنس پلى اتيلن (PE)، پلى پروپيلن (PP) و پلى استايرن (PS)
۴- ظروف يك بار مصرف از جنس PP و PS
۵- كيسه هاى پلاستيكى از جنس PE (اين نوع كيسه ها به اشتباه تحت عنوان كيسه هاى نايلونى معروفند.)
قابل ذكر است اين مواد پلاستيكى مى توانند حاوى رنگ باشند كه در آن صورت از رنگدانه پلاستيك (مستربچ) استفاده مى شود.»
نحوه ساخت ظروف يك بار مصرف
ابتدا مواد پليمر (
PE، PP ،PS) را به صورت فيلم هايى با ضخامت مورد نظر تبديل كرده و سپس با استفاده از قالب هايى خاص به اشكال مختلف تبديل مى شوند.
مناسب بودن پلاستيك ها در كاربردهاى غذايى

در حال حاضر كارخانه هاى صنايع غذايى مجاز نيستند مواد بازيافتى را براى نگهدارى و بسته بندى مواد غذايى به كار ببرند. دليل اصلى آن نيز عدم رعايت اصول بازيافت مواد پلاستيكى در ايران است. گفتنى است براى توليد كيسه هاى پلاستيكى شفاف از مواد اوليه بكر استفاده مى شود در حالى كه اكثريت پلاستيك هاى مشكى موجود در بازار از مواد بازيافتى تهيه مى شود.

تمامى پليمرها از بكر تا آنهايى كه بازيافتى بوده و همچنين ظروف پلاستيكى حتماً بايد قبل از استفاده در صنعت غذايى تحت آزمون Food grade قرار بگيرند. اين آزمون تحت استانداردهاى اتحاديه اروپا (EEC) و آمريكايى (FDA) انجام مى شود. با انجام آزمون هايى كه در اداره كل آزمايشگاه هاى كنترل غذا و دارو نيز قابل اجرا هستند ميزان مهاجرت مواد سازنده پليمرها به سمت مواد غذايى مشابه سنجيده مى شود. در واقع وزارت بهداشت مقاومت و ميزان مهاجرت مواد سازنده پليمرها را در حلال ها يا محلول هاى مشابه مواد غذايى مى سنجد. به عنوان مثال براى سنجش مقاومت يك ماده پليمرى نسبت به غذاى اسيدى از اسيد استيك ۳ درصد استفاده مى كنند و يا براى سنجش مقاومت نسبت به چربى از شاخص هاى چربى (n هپتان و الكل ۱۵ درصد) استفاده مى كنند و پس از اندازه گيرى ميزان مهاجرت، food grade بودن يا نبودن ظروف پلاستيكى مشخص مى شود. از آنجا كه در هر صورت مهاجرت از ظروف به غذا تا حدى وجود دارد مقدار مجازى براى مهاجرت توسط استانداردهاى بين المللى درنظر گرفته شده است.

در حال حاضر به دليل استفاده غيرمجاز از پليمرهاى بدون پايه food grade در بسته بندى و نگهدارى مواد غذايى، شناسايى صحيح اين محصولات توسط مردم تا حدودى با مشكل روبه رو شده است. وزارت بهداشت در اين راستا سعى كرده است كارخانه هاى توليدكننده ظروف يك بار مصرف را از كارخانجات توليدكننده قطعات پلاستيكى در مصارف صنعتى تفكيك كند. ضمن اينكه كارخانه هاى توليدكننده ظروف پلاستيكى براى مواد غذايى بايد پروانه ساخت داشته باشند. در كشور ما ظروف يك بار مصرف زيادى در بازار هستند كه علاوه بر food grade نبودن، مواد اوليه مصرفى آنها و خط توليد آنها بهداشتى نيست. قابل ذكر است تمام ظروف يك بار مصرفى كه در ايران به كار مى رود از مواد اوليه بكر تهيه مى شوند ولى بكر بودن مواد اوليه دليلى بر food grade بودن آنها نيست.

 

ظروف يكبار مصرف،فوايد و مضرات

واقعيت اين است كه اين روزها استفاده از اين نوع ظرف چنان متداول شده است كه به سختي مي‌توان دنياي بدون يكبار مصرف‌ها را مجسم كرد. علاوه بر آبميوه و بستني فروشي‌ها، پيتزافروشي‌ها و سلف سرويس ادارات و دانشگاه‌ها، پاي ظروف يكبارمصرف به ميهماني‌هاي خانگي هم باز شده است و بسياري ترجيح مي‌دهند هنگام پخش غذاي نذري و در مراسمي چون جشن تولدهاي كودكانه دردسر شستشوي ظرف را به‌كلي از برنامه حذف كنند و از بشقاب و ليوان‌هاي رنگارنگ پلاستيكي استفاده كنند.

در مورد فوايد و مضرات استفاده از ظروف يكبار مصرف مي توان اشاره اي به اطلاعيه هاي مختلفي كه در اين خصوص از سوي نهادهاي مسوول صادر مي شود اشاره داشت.يكي از اين اطلاعيه ها را روابط عمومي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني ايران صادر كرده است كه طي آن از شهروندان درخواست مي كند در توزيع مواد غذايي و آشاميدني تنها از ظروف يكبار مصرف استاندارد استفاده كنند.

 اين درحالي است كه پيش از اين مسئولان وزارت بهداشت و كارشناسان مختلف، بارها نسبت به استفاده از اين ظروف هشدار داده بودند. واقعيت اين است كه اين روزها استفاده از اين نوع ظرف چنان متداول شده است كه به سختي مي‌توان دنياي بدون يكبار مصرف‌ها را مجسم كرد.

طبيعي است كه وقتي كالايي اين چنين جاي خود را در سبد خانوار باز مي‌كند، با چند اطلاعيه بهداشتي مصرف آن محدود نمي‌شود، اما استفاده صحيح از اين پديده حداقل كاري است كه مي‌توان نسبت به آن اميد داشت. ضمن اينكه استفاده از ظروف يكبار مصرف گاهي اوقات محاسني هم به همراه دارد و اطلاعيه دانشگاه ايران دقيقاً به همين موضوع اشاره دارد:(( به منظور جلوگيري از مسموميت‌هاي ناشي از آلودگي ظروف توصيه مي‌شود جهت توزيع مواد غذايي و آشاميدني از ظروف يكبار مصرف استفاده شود)). البته به نظر نمي‌رسد اين توصيه دانشگاه علوم پزشكي ايران با اطلاعيه‌هاي قبلي وزارت بهداشت منافاتي داشته باشد:((حتي المقدور در مكان‌هايي كه ظرفشويي حداقل دو مرحله‌اي شستشو- آبكشي موجود و امكان شستشوي صحيح و ضد عفوني مناسب وجود دارد، توصيه مي‌شود ظروف شيشه‌اي (پيركس) ، استيل و چيني سالم بدون ترك خوردگي و لب پريدگي به جاي ظروف يك بار مصرف پلاستيكي مورد استفاده قرار گيرند)).

اگر به هشدارهاي كارشناسان در مورد ظروف يكبار مصرف دقت كنيم، متوجه مي‌شويم كه فصل مشترك تمام اين اطلاعيه‌ها يك جمله است: ظروف يك بار مصرف بي‌رنگ و شفاف فقط براي اغذيه و نوشيدني‌هاي سرد مناسب هستند و نبايد براي نوشيدني‌ها و غذاهاي داغ استفاده شوند. همچنين ظروف يك بار مصرف سفيد رنگ و فوم دار براي مواد غذايي سرد، گرم و مرطوب مناسب هستند، ولي براي مواد غذايي داغ نبايد استفاده شوند و استفاده از اين ظروف مثلاً براي پيتزايي كه در دماي 140 درجه سانتيگراد طبخ مي‌شود، توصيه نمي‌شود.

بنابر اعلام وزارت بهداشت، استفاده از ليوان‌هاي يك بار مصرف از جنس پلي‌استايرن كه بي‌رنگ و شفاف هستند، براي نوشيدني‌هاي داغ مثل قهوه و چاي مجاز نيست و باعث ايجاد عوارض در انسان مي‌شود. همچنين ظروف يك بار مصرف فرم‌دار سفيد‌رنگ كه از جنس پلي‌استايرن هستند نبايد براي مواد غذايي خيلي داغ مثل پيتزا با دماي 140 درجه سانتي‌گراد استفاه شوند. اين اطلاعيه ‌مي‌افزايد((استفاده نابجا از ظروف پلي‌اتيلن مي‌تواند موجب آزادشدن مواد آلي و تركيبات شيميايي موجود در ديواره ظروف و ورود آنها به داخل مواد غذايي شود كه مصرف آنها براي سلامتي مضر است.> خسروي، كارشناس بهداشت محيط نيز در اين زمينه مي‌گويد: <ريختن غذاي گرم در ظروف يك بار مصرف، باعث بروز سرطان در انسان‌ مي‌شود.)) وي ادامه مي‌دهد: ((در ساخت ظروف يك بار مصرف، به منظور جلوگيري از شكنندگي ظروف، از مواد پلاستي لايزر كه داراي پايه‌‌فنون‌ها هستند، استفاده مي‌شود. بنابراين اگر درون اين ظروف آب جوش يا غذاي داغ مانند آش ريخته شود، اين مواد حل شده وارد بدن مي‌شود كه به دليل داشتن تركيبات خاص منجر به بروز سرطان‌هاي مختلف مي‌شود.)) خسروي مي‌افزايد: ((اين خاصيت به خصوص در مورد ظروف يكبار مصرف شفاف كه درصد بالاتري از مواد سرطان‌زا را دارا هستند و در جامعه كاربرد بيشتري هم دارند، بسيار حائز اهميت است.)) در استفاده از ظروف يك بار مصرف اين نكته را هم به ياد داشته باشيد كه هنگام استفاده از ظروف رنگي احتياط بيشتري لازم است. به گفته دكتر كشاورز جنس ظروف يك بار مصرف به گونه‌اي است كه توانايي نگهداري رنگ را ندارند و هنگام تماس با چاي يا غذاي داغ رنگ حل مي‌شود و يك لايه از آن وارد غذا يا چاي شما مي‌شود و صد البته كسي خوردن رنگ را توصيه نمي‌كند!

علاوه بر انواع پلاستيك‌هايي كه به عنوان ظروف يك بار مصرف در سرو چاي يا غذا مورد استفاده قرار مي‌گيرند، دسته‌اي ديگر از اين مواد به عنوان ظروف آشپزخانه، ظروف نگهداري غذا در يخچال، ظروف بسته‌بندي مواد غذايي به خصوص لبنيات مانند ماست و پنير و همچنين بطري‌هاي آب معدني استفاده مي‌شوند. دكتر كشاورز در اين زمينه مي‌گويد: <به طور كلي پلاستيك‌ها، پليمرهايي هستندكه از سنتز مواد اوليه‌اي به نام مونومر تهيه مي‌شوند. مونومرها مواد سمي و براي سلامت انسان مضر هستند در حالي كه پليمرها خنثي هستند و مشكلي ندارند. اما اشكال كار اينجا است كه معمولا در فرآيند تهيه پليمرها مقداري مونومر باقي مي‌ماند. اگر اين فرآيند اصولي و مطابق استانداردهاي لازم صورت گرفته باشد، مشكلي براي سلامت افراد به وجود نمي‌آورد. براي همين در استفاده از پلاستيك‌ها به عنوان ظروف غذا بايد بسيار محتاط بود و در ضمن به هر نوع پلاستيكي نبايد مجوز بسته‌بندي مواد غذايي داده شود.> دكتر كشاورز در مورد بطري‌هاي آب مي‌گويد: <معمولا جنس اين بطري‌ها از ‌PVC‌ (پلي كلرووينيل) است، اما اگر آب بيش از 6 ماه در اين ظروف نگهداري شود آلوده مي‌شود. بنابراين خانواده‌ها بايد از استفاده مكرر اين ظروف براي نگهداري آب در يخچال خودداري كنند.>

از سوي ديگر كارشناسان توصيه مي‌كنند از نگهداري غذاهاي داغ و چرب در ظروف پلاستيكي اجتناب كنيد، چرا كه بر اثر نفوذ غذاها به خصوص روغن‌ها، سطوح اين ظروف به محيطي مناسب براي رشد انواع ميكروب‌ها تبديل مي‌شود كه اين خود مي‌تواند موجب آلودگي غذاها گردد.

كارشناسان بهداشت محيط نيز به خانواده‌ها هشدار مي‌دهند كه از نگهداري لبنيات در ظروف پلاستيكي اجتناب كنند.

مهم‌ترين نكته استفاده از ظروف پلاستيكي: مراقب باشيد اين ظروف از مواد پلاستيكي بازيافتي تهيه نشده باشند! معمولا ظرف‌هاي بازيافتي كدر و تيره هستند و نشاني هم از علامت استاندارد ندارند.

 

علامات اختصاري در يكبار مصرفها

در هنگام استفاده از ظروف يك بار مصرف بايد به علامت اختصاري كه در كف ظرف حك شده است، توجه كرد. استفاده از ظروف پلي اتيلني(PE) و پروپيليني(PP) كه به رنگ سفيد هستند و عمدتا براي بسته بندي و نگهداري محصولات لبني، روغن و سركه به كار مي‌روند، براي مواد غذايي گرم و مرطوب مشكلي ندارد.

استفاده از ظروف پلي استايرني فوم دار (EPS) و ظروف پلي استايرني سفيد رنگ (HIPS) براي مواد غذايي گرم و مرطوب مشكلي ايجاد نمي‌كند، ولي براي نگهداري مواد غذايي داغ مثلا با دماي 140 درجه سانتيگراد نامناسب است.

استفاده از ظروف پلي استايرني شفاف(GPPS) تنها براي نوشيدني‌هاي سرد مناسب است و براي مواد غذايي داغ مثل چاي و قهوه توصيه نمي‌شوند. پس مراقب خودتان باشيد.

پلاستيكها،سرطاني براي محيط زيست

در هر حال فارغ از موضوعات گفته  شده بايد درخصوص مخاطرات زيست محيطي ناشي از ازدياد مصرف اين گونه ظروف نيز چاره اي انديشيد.موضوعي كه معاون غذا وداروي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان بدان پرداخته است:(( بايد براي توليد ظروف يكبار مصرف از پلي مرهاي گياهي استفاده شود.)) وي توضيح مي دهد: ((اينگونه ظروف پس از توليد جايگزين ظروف يكبار مصرف فعلي كه از پلي مرهاي مصنوعي است خواهد شد. ظروف يكبارمصرفي كه باپلي مرهاي گياهي تهيه مي‌شود نشاسته ذرت راباخود دارد و لذا در كمتر از شش ماه تجزيه و بدون هيچ ضايعه زيست محيطي دوباره به چرخه طبيعت باز مي‌گردد.

اما شايد يكي از راههاي اساسي براي كاهش اثرات سوء اينگونه ظروف و مواد بر طبيعت و محيط زيست توجه بيش از پيش به موضوع بازيافت است.

مهندس نقوي معاون امور پژوهشي سازمان بازيافت مي گويد: «به خاطر سبكي، استحكام، فراواني و توليد آسانتر تمايل جامعه به استفاده از نايلون در مقايسه با پاكت افزايش يافته و خانواده ها به مصرف مواد يك بار مصرف متمايل شده اند.

اين درحالي است كه ما از پلاستيك هاي مناسبي كه از نظر بيولوژيكي قابليت جذب در طبيعت را داشته باشند استفاده نمي كنيم و سيستم هاي مناسبي هم براي بازيافت نداريم. بنابراين مواد پلاستيكي صرفاً به شكل سنتي بازيافت مي شوند نه صنعتي و ميزان موادبازيافت شده هم ناچيز است و در پي آن ممكن است آلودگي هاي ثانويه هم ايجاد شود. اينها به خاطر اين است كه در كشور ما به بازيافت اهميت داده نشده است.»

تمام اين كوتاهي ها در حالي صورت مي گيرد كه كشورهاي پيشرفته به فن آوريهاي لازم براي بازيافت قسمت اعظم موادپلاستيكي دست يافته اند و آلودگي هاي ثانويه بازيافت نظير آلودگي هوا و خاك را هم به حداقل ممكن كاهش داده اند.

مهندس شاه محمدي كارشناس بازيافت مي گويد: «الگوي مصرف جامعه غلط است و لازم است تغيير پيدا كند. اصلي ترين پيامد گسترش توليد و مصرف موادپلاستيكي افزايش دماي زمين، تشديد پديده گلخانه اي و تخريب لايه ازون است. پلاستيكها با دفن در طبيعت حالت سمي ايجاد مي كنند كه براي رشد گياهان و جانوران مضر است و به چرخه حيات آسيب مي رساند. اين مواد حجم زياد و وزن كم دارند كه باعث مي شود ماشين هاي حمل زباله سريع پرشوند و در نتيجه به تعداد بيشتري از اين ماشين ها و دفعات زيادتري براي حمل زباله نياز پيدا مي كنيم. از طرفي مراكز دفن زباله ها به خاطر وجود موادي كه تبديل به كود مي شوند به فضاي سبز و محيط طبيعي تبديل مي شوند اما وجود پلاستيك در زباله ها اين روند را مختل مي كند. اين درحالي است كه اگر پاكت به جاي نايلون مورد استفاده قرار بگيرد، ظرف ده تا ۱۵ روز تجزيه مي شود و هيچگونه آلودگي ايجاد نمي شود يا شيشه ها با ضدعفوني كردن، مجدداً قابل استفاده هستند و بارها مي توان آنها را به كاربرد اگر هم مي خواهيم از پلاستيك استفاده كنيم بايد انواعي را مورد استفاده قراردهيم كه كيفيت و دوام خوبي دارند. لازم است صنايع مان را طوري آموزش دهيم كه در بسته بندي از مواد قابل بازيافت استفاده كنند و مردم را مجاب كنيم به اندازه نياز خريد كنند. مردم بايد به اين نكته توجه داشته باشند كه كشورهاي ديگر بابت زباله از شهروندان پول دريافت مي كنند و در مورد زباله هايي نظير پلاستيك هزينه بيشتري هم براي بازيافت مي گيرند و مردم را هم ملزم مي كنند محتويات زباله ها را تفكيك شده تحويل دهند. كارخانه ها هم موظفند موادخطرناك را جداگانه تحويل دهند. چون طريقه دفن زباله خطرناك فرق مي كند. منتها ما قانوني نداريم كه وزارت صنايع را به كنترل كارخانجات وادار كند. از طرفي لازم است ما صنايع بازيافت را هم كنترل كنيم. در حال حاضر تنها زباله گردها با جداكردن زباله ها به بازيافت كمك مي كنند و اين كار خوبي است منتها ما بايد كار آنها و كليه صنايع بازيافتي را كنترل كنيم تا هر محصولي از هر ماده پلاستيكي كه ممكن است حاوي آلودگي باشد، ساخته نشود. ولي چنين روندي آغاز نشده است.»

به هر حال در صورتي كه دست به كار نشويم بز ودي شاهد آن خواهيم بود كه محيط زيست مان در انبوهي از پلاستيكها دفن مي شود. ما به يك سيستم بازيافت توانمند با فن آوري پيشرفته نياز داريم كه مواد پلاستيكي را بازيافت كنند. درحالي كه همين حالا فاقد سيستم بازيافت ظروف يك بار مصرف و نايلونها هستيم كه مصرف آنها به شكل بي رويه اي گسترش پيدا كرده است. همچنين هيچ قانوني صنايع پتروشيمي را موظف نمي كند همانند كشورهاي اروپايي بخشي از موادخام مورد نيازشان را از مواد بازيافتي تأمين كنند. ما حتي به قوانيني نياز داريم كه براساس آنها استفاده بي رويه از پلاستيكها ونايلونها تحت كنترل درآيد و يا ايجاد ممنوعيت مصرف يا گران كردن بعضي از محصولات غيرضروري را به دنبال داشته باشد. شايد مهمترين نكته اين باشد كه ما نبايد به ازاي گسترش صنايع پتروشيمي محيط زيست مان را چنين بي تأمل نسبت به عواقب آن آلوده كنيم كه آلودگي محيط زيست در آينده هزينه هاي به مراتب گزاف تري را نسبت به سود ناشي از اين صنايع به كشور تحميل خواهد كرد.