در هنگام استفاده از ظروف يك بار مصرف بايد به علامت اختصاري كه در كف ظرف حك شده است، توجه كرد. استفاده از ظروف پلي اتيلني(PE) و پروپيليني(PP) كه به رنگ سفيد هستند و عمدتا براي بسته بندي و نگهداري محصولات لبني، روغن و سركه به كار ميروند، براي مواد غذايي گرم و مرطوب مشكلي ندارد.
استفاده از ظروف پلي استايرني فوم دار (EPS) و ظروف پلي استايرني سفيد رنگ (HIPS) براي مواد غذايي گرم و مرطوب مشكلي ايجاد نميكند، ولي براي نگهداري مواد غذايي داغ مثلا با دماي 140 درجه سانتيگراد نامناسب است.
استفاده از ظروف پلي استايرني شفاف(GPPS) تنها براي نوشيدنيهاي سرد مناسب است و براي مواد غذايي داغ مثل چاي و قهوه توصيه نميشوند. پس مراقب خودتان باشيد.
پلاستيكها،سرطاني براي محيط زيست
در هر حال فارغ از موضوعات گفته شده بايد درخصوص مخاطرات زيست محيطي ناشي از ازدياد مصرف اين گونه ظروف نيز چاره اي انديشيد.موضوعي كه معاون غذا وداروي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان بدان پرداخته است:(( بايد براي توليد ظروف يكبار مصرف از پلي مرهاي گياهي استفاده شود.)) وي توضيح مي دهد: ((اينگونه ظروف پس از توليد جايگزين ظروف يكبار مصرف فعلي كه از پلي مرهاي مصنوعي است خواهد شد. ظروف يكبارمصرفي كه باپلي مرهاي گياهي تهيه ميشود نشاسته ذرت راباخود دارد و لذا در كمتر از شش ماه تجزيه و بدون هيچ ضايعه زيست محيطي دوباره به چرخه طبيعت باز ميگردد.
اما شايد يكي از راههاي اساسي براي كاهش اثرات سوء اينگونه ظروف و مواد بر طبيعت و محيط زيست توجه بيش از پيش به موضوع بازيافت است.
مهندس نقوي معاون امور پژوهشي سازمان بازيافت مي گويد: «به خاطر سبكي، استحكام، فراواني و توليد آسانتر تمايل جامعه به استفاده از نايلون در مقايسه با پاكت افزايش يافته و خانواده ها به مصرف مواد يك بار مصرف متمايل شده اند.
اين درحالي است كه ما از پلاستيك هاي مناسبي كه از نظر بيولوژيكي قابليت جذب در طبيعت را داشته باشند استفاده نمي كنيم و سيستم هاي مناسبي هم براي بازيافت نداريم. بنابراين مواد پلاستيكي صرفاً به شكل سنتي بازيافت مي شوند نه صنعتي و ميزان موادبازيافت شده هم ناچيز است و در پي آن ممكن است آلودگي هاي ثانويه هم ايجاد شود. اينها به خاطر اين است كه در كشور ما به بازيافت اهميت داده نشده است.»
تمام اين كوتاهي ها در حالي صورت مي گيرد كه كشورهاي پيشرفته به فن آوريهاي لازم براي بازيافت قسمت اعظم موادپلاستيكي دست يافته اند و آلودگي هاي ثانويه بازيافت نظير آلودگي هوا و خاك را هم به حداقل ممكن كاهش داده اند.
مهندس شاه محمدي كارشناس بازيافت مي گويد: «الگوي مصرف جامعه غلط است و لازم است تغيير پيدا كند. اصلي ترين پيامد گسترش توليد و مصرف موادپلاستيكي افزايش دماي زمين، تشديد پديده گلخانه اي و تخريب لايه ازون است. پلاستيكها با دفن در طبيعت حالت سمي ايجاد مي كنند كه براي رشد گياهان و جانوران مضر است و به چرخه حيات آسيب مي رساند. اين مواد حجم زياد و وزن كم دارند كه باعث مي شود ماشين هاي حمل زباله سريع پرشوند و در نتيجه به تعداد بيشتري از اين ماشين ها و دفعات زيادتري براي حمل زباله نياز پيدا مي كنيم. از طرفي مراكز دفن زباله ها به خاطر وجود موادي كه تبديل به كود مي شوند به فضاي سبز و محيط طبيعي تبديل مي شوند اما وجود پلاستيك در زباله ها اين روند را مختل مي كند. اين درحالي است كه اگر پاكت به جاي نايلون مورد استفاده قرار بگيرد، ظرف ده تا ۱۵ روز تجزيه مي شود و هيچگونه آلودگي ايجاد نمي شود يا شيشه ها با ضدعفوني كردن، مجدداً قابل استفاده هستند و بارها مي توان آنها را به كاربرد اگر هم مي خواهيم از پلاستيك استفاده كنيم بايد انواعي را مورد استفاده قراردهيم كه كيفيت و دوام خوبي دارند. لازم است صنايع مان را طوري آموزش دهيم كه در بسته بندي از مواد قابل بازيافت استفاده كنند و مردم را مجاب كنيم به اندازه نياز خريد كنند. مردم بايد به اين نكته توجه داشته باشند كه كشورهاي ديگر بابت زباله از شهروندان پول دريافت مي كنند و در مورد زباله هايي نظير پلاستيك هزينه بيشتري هم براي بازيافت مي گيرند و مردم را هم ملزم مي كنند محتويات زباله ها را تفكيك شده تحويل دهند. كارخانه ها هم موظفند موادخطرناك را جداگانه تحويل دهند. چون طريقه دفن زباله خطرناك فرق مي كند. منتها ما قانوني نداريم كه وزارت صنايع را به كنترل كارخانجات وادار كند. از طرفي لازم است ما صنايع بازيافت را هم كنترل كنيم. در حال حاضر تنها زباله گردها با جداكردن زباله ها به بازيافت كمك مي كنند و اين كار خوبي است منتها ما بايد كار آنها و كليه صنايع بازيافتي را كنترل كنيم تا هر محصولي از هر ماده پلاستيكي كه ممكن است حاوي آلودگي باشد، ساخته نشود. ولي چنين روندي آغاز نشده است.»
به هر حال در صورتي كه دست به كار نشويم بز ودي شاهد آن خواهيم بود كه محيط زيست مان در انبوهي از پلاستيكها دفن مي شود. ما به يك سيستم بازيافت توانمند با فن آوري پيشرفته نياز داريم كه مواد پلاستيكي را بازيافت كنند. درحالي كه همين حالا فاقد سيستم بازيافت ظروف يك بار مصرف و نايلونها هستيم كه مصرف آنها به شكل بي رويه اي گسترش پيدا كرده است. همچنين هيچ قانوني صنايع پتروشيمي را موظف نمي كند همانند كشورهاي اروپايي بخشي از موادخام مورد نيازشان را از مواد بازيافتي تأمين كنند. ما حتي به قوانيني نياز داريم كه براساس آنها استفاده بي رويه از پلاستيكها ونايلونها تحت كنترل درآيد و يا ايجاد ممنوعيت مصرف يا گران كردن بعضي از محصولات غيرضروري را به دنبال داشته باشد. شايد مهمترين نكته اين باشد كه ما نبايد به ازاي گسترش صنايع پتروشيمي محيط زيست مان را چنين بي تأمل نسبت به عواقب آن آلوده كنيم كه آلودگي محيط زيست در آينده هزينه هاي به مراتب گزاف تري را نسبت به سود ناشي از اين صنايع به كشور تحميل خواهد كرد.